Inzicht in diabetes en meer Lifelines-onderzoeken
 

Bekijk de online versie

Inzicht in diabetes en meer Lifelines-onderzoeken

 
 
 
 
 

Beste deelnemer,

Met een goed gevoel kijk ik terug op het afgelopen jaar. In 2018 zijn weer veel interessante resultaten gepubliceerd op basis van Lifelines-data. En uiteraard ben ik heel tevreden met het fantastische nieuws dat de financiering voor de volgende onderzoeksronde rond is.

 
 
 

Het afgelopen jaar heeft voor ons dan ook grotendeels in het teken gestaan van de voorbereiding op de komende, derde onderzoeksronde. Om deze ronde vorm te geven, verzamelen we van u en onderzoekers op allerlei manieren informatie. Een onderzoeksronde organiseren voor zo’n 167.000 mensen is een grote, tijdrovende klus. In de volgende nieuwsbrief vertel ik u meer over hoe de ronde eruit komt te zien.

Ondertussen hebben onderzoekers ook niet stil gezeten het afgelopen jaar. In deze nieuwsbrief kunt u onder andere lezen over drie onderzoeken die met Lifelines-data zijn gedaan en inzicht geven in hoe diabetes zich ontwikkelt. Een voorbeeld daarvan is dat zuivel mogelijk invloed heeft op de ontwikkeling van deze ziekte. Alle onderzoeken en resultaten die we met u delen zijn natuurlijk alleen mogelijk dankzij uw bijdrage. Ik wil u daarvoor hartelijk danken en ik hoop weer op uw bijdrage te rekenen voor de nieuwe onderzoeksronde. Tot slot wens ik u hele fijne feestdagen en een gelukkig en gezond nieuwjaar toe.

Met vriendelijke groet,

Saakje Mulder
Directeur-bestuurder Lifelines

 
 
 
De weg van lichaamsmateriaal en data naar nieuwe kennis
 

Onze missie is zoveel mogelijk onderzoek mogelijk maken naar gezonder oud worden. Dat doen we door lichaamsmaterialen en data beschikbaar te stellen aan onderzoekers. Als deelnemer weet u als geen ander hoe wij die data en lichaamsmaterialen verzamelen. Maar wat gebeurt er daarna? Hoe kan een onderzoeker al die verzamelde data en lichaamsmaterialen gebruiken om meer te weten te komen over gezondheid?

In 7 stappen nemen we u mee langs de route die uw lichaamsmaterialen en data afleggen tot nieuwe kennis. We beginnen bij de onderzoeksronde, en gaan via de Lifestore, de aanvraag en de financiën door naar het contract, de uitvoering van het onderzoek naar de publicatie vol nieuwe inzichten. Lees hier verder over hoe elke stap in zijn werk gaat.

 
 
Hoofdhaar van 7.500 Lifelines-deelnemers onderzocht op stresshormoon cortisol
 
Hoofdhaar van 7.500 Lifelines-deelnemers onderzocht op stresshormoon cortisol
 

De hoofdharen van 7.500 Lifelines-deelnemers worden momenteel gebruikt voor een onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum naar de invloed van het stresshormoon cortisol op overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten. Het lichaam maakt cortisol aan bij psychische of lichamelijke stress. Vaak wordt cortisol gemeten in bloed, urine of speeksel, maar deze methoden laten slechts een momentopname zien. De onderzoekers van het Erasmus MC gebruiken daarom voor dit onderzoek hoofdhaar. Het hoofdhaar groeit gemiddeld ongeveer één centimeter per maand. Omdat onderzoekers een pluk van ongeveer drie centimeter gebruiken, geeft deze methode veel interessante informatie over een periode van enkele maanden. Het is voor het eerst dat op zo’n grote schaal onderzocht wordt of een hogere hoeveelheid cortisol in het lichaam, afgemeten aan hoofdhaar, een rol speelt bij het ontwikkelen van overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten. De onderzoekers verwachten in 2020 de eerste conclusies te kunnen laten zien.

Lees hier meer over dit onderzoek.

 
 
Inzicht in diabetes dankzij Lifelines-data
 
Inzicht in diabetes dankzij Lifelines-data
 

Na ruim 12 jaar Lifelines zijn er veel nieuwe inzichten gedaan op allerlei gebieden. Graag willen we laten we zien wat uw bijdrage heeft opgeleverd over kennis en inzicht in diabetes: een veel voorkomende ziekte in Nederland. De afgelopen jaren zijn er veertien publicaties geweest over diabetes, waarbij onderzoekers steeds een ander aspect van de oorzaken of het effect van de ziekte hebben onderzocht. Om een kleine blik in de schat aan publicaties te geven, leest u kort over drie nieuwe inzichten die dankzij uw bijdrage mogelijk zijn gemaakt. Bent u benieuwd naar alle (Engelstalige) wetenschappelijke publicaties over diabetes, klik dan hier voor het overzicht.

 
 
Inzicht 1: De rol van zuivel
 
Inzicht 1: De rol van zuivel
 

Voeding speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van overgewicht, tegelijkertijd is overgewicht één van de belangrijkste risicofactoren voor type-2 diabetes. Het is dan ook niet verwonderlijk dat voeding in verband wordt gebracht met type-2 diabetes. Over de rol van zuivelproducten bij de ontwikkeling van type-2 diabetes is echter nog weinig bekend.

 
 
 

Daarom doen onderzoekers van de Wageningen University & Research daar onderzoek naar. Uit de eerste metingen bleek dat Lifelines-deelnemers die veel magere en/of gefermenteerde zuivel consumeerden (zoals magere yoghurt, kwark, of karnemelk) relatief minder vaak pre-diabetes hebben. Pre-diabetes is een voorstadium van diabetes type-2 waarbij het glucose/’suiker’-gehalte in het bloed enigszins verhoogd is, maar waarbij we nog niet spreken van diabetes. Deelnemers met een hogere inname van volvette en/of niet-gefermenteerde zuivel (zoals volle melk, vette kaas, en vla) bleken relatief vaker pre-diabetes en diabetes type-2 te hebben. Omdat deze resultaten een weergave zijn van de eerste metingen binnen Lifelines kunnen we nog niet spreken van een oorzakelijk verband; toekomstig onderzoek is dan ook nodig om deze bevindingen verder te onderzoeken (Brouwer-Brolsma et al., 2018).

 
 
Inzicht 2: Familie en sociaal-economische positie
 
Inzicht 2: Familie en sociaal-economische positie
 

Een ander onderzoek laat zien dat het hebben van familieleden met diabetes type-2 een goede voorspeller lijkt te zijn voor het ontwikkelen van dezelfde ziekte. Ook lijken een laag opleidingsniveau en een laag inkomen (een lage sociaal-economische positie) goede voorspellers voor het ontwikkelen van diabetes type-2.

 
 
 

Bij vrouwen versterken deze twee factoren elkaar, zodat vrouwen met zowel een familielid met deze ziekte als een lage sociaal-economische positie een extra hoge kans hebben om diabetes type-2 te krijgen. Hoewel dit versterkende effect niet onder mannen is gevonden, hebben mannen vaker diabetes type-2 dan vrouwen, ongeacht de familiegeschiedenis van de ziekte en hun sociaal-economische positie (van Zon et al., 2017).

 
 
Inzicht 3: Licht op de huid meet risico op diabetes
 
Inzicht 3: Licht op de huid meet risico op diabetes
 

Een ander resultaat die met dank aan Lifelines-data tot stand is gekomen, is dat met een eenvoudig apparaat voorspeld kan worden of iemand diabetes hart- of vaatziekten krijgt. De weerkaatsing van licht door de huid (autofluorescentie) kan het risico op type 2-diabetes, hart- en vaatziekten en overlijden voorspellen.

 
 
 

Dit kan omdat uit eerder onderzoek al bleek dat patiënten met diabetes type-2 een hoger niveau van bepaalde chemicaliën hebben, de zogenaamde versuikeringsproducten (AGE's). Doordat sommige AGE’s autofluorescentie in de huid geven, zijn bij deze patiënten ook hogere niveaus van autofluorescentie van de huid te zien. Voor dit onderzoek bekeken de onderzoekers de gegevens van 72.880 Lifelines-deelnemers die bij de eerste onderzoeksronde geen hart- en vaatziekten of diabetes hadden. In de tweede onderzoeksronde, gemiddeld vier jaar later, bleek 1,4% van hen diabetes te hebben ontwikkeld, 1,7% had hart- en vaatziekten ontwikkeld en 1,3% was inmiddels overleden. Toen de onderzoekers van deze personen de autofluorescentie-metingen van het eerste bezoek aan Lifelines bekeken en vergeleken met de mensen die niet ziek waren geworden, bleek dat de autofluorescentie van de huid een grote voorspellende waarde had.

Lees meer over dit onderzoek.

 
 
Vult u ook de vragenlijst naar gedrag en welzijn in?
 
Vult u ook de vragenlijst naar gedrag en welzijn in?
 

In 2017 is een onderzoek gestart naar gedrag en welzijn. De antwoorden uit de vragenlijst geven meer inzicht in welke psychische en lichamelijke problemen vaak tegelijkertijd voorkomen, en in de oorzaken van ziek zijn. Om nog meer, betrouwbare, conclusies uit het onderzoek te kunnen trekken zijn meer respondenten nodig. Daarom wordt de vragenlijst in februari 2019 opnieuw verstuurd.

Voor het ongeluk geboren?
“Van mensen die veel pech hebben met hun lichamelijke of psychische gezondheid zegt men wel dat zij ‘voor het ongeluk geboren’ zijn. Dit onderzoek gaat hierover”, vertelt onderzoeker Catharina Hartman van het UMCG. “We willen beter snappen waarom sommige mensen vaak getroffen worden door meerdere problemen, zoals gezondheidsproblemen of psychische problemen, terwijl anderen vrijwel geen problemen hebben. Als we dit beter weten kan veel leed voorkomen worden”.

Twee weten meer dan één
De vragenlijst is anders dan u van ons gewend bent. U vult niet alleen zelf de vragenlijst in, maar we vragen ook om iemand anders de vragenlijst te laten invullen. Dat gebeurt door iemand die u goed kent en u bepaalt zelf wie dat is. Dit blijft anoniem; u kunt elkaars antwoorden niet zien. Dit doen we omdat de kwaliteit van het onderzoek omhoog gaat als zowel u, als een andere persoon over u, de vragenlijst invult. Twee weten meer dan één; daarom worden bij wetenschappelijk onderzoeken vaak meerdere bronnen gebruikt.

Lees meer over deze vragenlijst.

 
 
Bent u, of kent u, iemand die zwanger is?
 
Bent u, of kent u, iemand die zwanger is?
 

Dan zoeken we u! Alle zwangere vrouwen in Noord-Nederland kunnen zich aanmelden voor Lifelines NEXT, ongeacht of ze Lifelines-deelnemer zijn en ongeacht hoe lang ze zwanger zijn.

Toen Puck Metz zwanger was van haar tweede kindje vroeg haar verloskundige of ze mee wilde doen aan Lifelines NEXT.

 
 
 

Puck twijfelde geen moment: “Alles wat medisch is, vind ik boeiend en interessant.” Puck hoopt dat ze door haar deelname bijdraagt aan de gezondheid van alle kinderen. “Ik vind het heel goed dat projecten als Lifelines en Lifelines NEXT bestaan om de kennis rondom het ontstaan van ziektes te vergroten.” Puck heeft ook een aantal vriendinnen enthousiast gemaakt voor Lifelines NEXT: “Omdat het leuk is en voor de toekomst van je kind en van kinderen die nog geboren zullen worden.”

Meer deelnemers zijn van harte welkom. Aanmelden? App ‘zwanger’ naar 0655256461 of mail naar onderzoek@lifelines.nl. Kijk voor meer informatie over het onderzoek op www.lifelines.nl/next.

Helpt u ons mee door dit Facebook-bericht in uw eigen netwerk te delen? Alvast bedankt!

 
 
Drie veel gestelde vragen
 
Drie veel gestelde vragen
 

Wanneer u een vraag heeft kunt u contact opnemen met ons Servicebureau. Zij beantwoorden al uw vragen en verwerken wijzigingen die u aan ons doorgeeft. Sommige vragen komen regelmatig bij ons binnen en daarom delen we graag drie veel gestelde vragen en de antwoorden met u:

 
 
 

1. Kan ik me aanmelden voor aanvullende onderzoeken?
Deelnemers voor aanvullende onderzoeken worden via een computersysteem geselecteerd. Wanneer u mee kunt doen, ontvangt u hiervoor een uitnodiging. U kunt u daarom niet zelf aanmelden voor een onderzoek. De selectie van deelnemers kan via een willekeurige steekproef zijn, of juist op basis van geslacht of leeftijd of andere kenmerken. Er zijn ook aanvullende onderzoeken waar alle deelnemers voor uitgenodigd worden. Het enige onderzoek waarvoor deelnemers zich wél zelf kunnen aanmelden is Lifelines NEXT, daaraan kunnen alle zwangere vrouwen wonend in Noord-Nederland deelnemen. Als zich in de toekomst meer uitzonderingen voordoen, dan zullen we u hierover uiteraard informeren.

2. Ik wil mijn afspraak voor een aanvullend onderzoek verplaatsen of afzeggen, kan dat?
Ja, dat kan. We begrijpen dat een afspraak soms niet uitkomt. Toch willen we u vragen uw afspraak zoveel mogelijk na te komen, of tijdig te verplaatsen. Onze medewerkers en de onderzoekers houden tijd voor u vrij en waarderen tijdige afzeggingen zeer.

3. Ik heb een hele tijd geleden een vragenlijst ontvangen, kan ik deze alsnog invullen?
Jazeker, en graag zelfs! Zolang een onderzoek loopt en de vragenlijst beschikbaar is, wordt uw bijdrage zeer op prijs gesteld. Wanneer het onderzoek afgelopen is, kunt u de vragenlijst niet meer openen met de link die u ontvangen heeft. In dat geval kunt u niet meer meedoen.

 
 
Blijf op de hoogte, volg ons ook online!
 
Blijf op de hoogte, volg ons ook online!
 

Ook via onze website, Facebook, Twitter en sinds kort via Instagram delen we regelmatig nieuws, zoals publicaties of nieuwe aanvragen. Wilt u ook op de hoogte blijven? Volg ons!

Facebook: LifelinesNL
Twitter: @LifelinesNL
Instagram: LifelinesNL