In april 2019 zijn we gestart met het uitnodigen van mannelijke deelnemers voor een onderzoek naar verscheidenheid in spermakwaliteit en testosteronwaarden (VESPER). Hiervoor werken we samen met het Expertisecentrum Late Effecten na Kanker van het Radboudumc te Nijmegen en de afdeling Voortplantingsgeneeskunde van het UMCG.

Doel van het onderzoek

Het doel van VESPER is het vastleggen van de verscheidenheid in de vruchtbaarheid en de productie van het ‘mannelijk hormoon’ testosteron in de algemene bevolking. Hiervoor nodigen we 400 mannelijke Lifelines-deelnemers tussen 18 en 55 jaar uit om een vragenlijst in te vullen over vruchtbaarheid, kinderwens, zwangerschapsuitkomsten en klachten die kunnen passen bij een tekort aan testosteron. Daarnaast brengen de deelnemers een bezoek aan het UMCG voor het opvangen van sperma en het afnemen van een buisje bloed. 

Waardevolle, actuele normaalwaarden vastleggen

Op dit moment is niet goed bekend wat een ‘normale’ spermakwaliteit en testosteronproductie eigenlijk is. Om dit te bepalen zullen de VESPER onderzoekers het sperma en bloed van 400 deelnemers, die een goede afspiegeling van de Nederlandse mannelijke bevolking vormen, beoordelen. Zij kijken bijvoorbeeld naar de totale hoeveelheid (in milliliters), concentratie (hoeveelheid zaadcellen per milliliter) en beweeglijkheid (het gehalte aan voorwaarts zwemmende zaadcellen) van het sperma, en naar de concentratie van testosteron in het bloed. Deze zogenaamde ‘normaalwaarden’ zijn van groot belang voor medisch-wetenschappelijk onderzoek naar mannelijke vruchtbaarheid. Zo kan bijvoorbeeld beter worden bepaald of mannen die een medische behandeling hebben ondergaan of een aandoening aan de geslachtsorganen of hormoonhuishouding hebben, een afwijkende spermakwaliteit of testosterongehalte hebben.

Verminderde vruchtbaarheid na ziekte en/of behandeling 

De normaalwaarden van VESPER worden direct na afronding van het project gebruikt bij het LATER-onderzoek (LAnge TERmijn effecten na kinderkanker) van de Stichting Kinderoncologie Nederland (SKION). Het SKION-LATER samenwerkingsverband is opgezet met het doel de kwaliteit van leven van overlevenden van kinderkanker te verbeteren. Het onderzoek richt zich onder andere op verminderde vruchtbaarheid en testosteronproductie bij mannen die als kind chemotherapie of bestraling hebben ondergaan.

Onderzoeker Dr. Jacqueline Loonen: “Met behulp van de VESPER-normaalwaarden kan veel beter worden aangetoond welke behandelingen voor kanker op jonge leeftijd een hoog risico geven op onvruchtbaarheid en/of een verminderde testosteronproductie. Met deze informatie kunnen kinderen met kanker en hun ouders straks beter worden geïnformeerd. De jongens kunnen dan bijvoorbeeld tijdig een aanvullende behandeling ondergaan om de vruchtbaarheid te behouden of om een testosterontekort te voorkomen.” 

Uniek aan het LATER-onderzoek is dat de normaalwaarden van Lifelines-deelnemers voor het eerst worden meegenomen. In de toekomst kunnen deze waarden ook ingezet worden voor andere onderzoeken naar vruchtbaarheid en testosteronproductie. 

Uitnodiging aan mannelijke Lifelines-deelnemers

VESPER zal ongeveer twee jaar lopen. Gedurende deze periode kunnen mannelijke Lifelines-deelnemers tussen de 18 en 55 jaar oud een brief ontvangen met het verzoek mee te doen aan het onderzoek. Instructies voor deelname vindt u in de informatiebrochure die met de brief wordt meegestuurd. U kunt alleen meedoen op uitnodiging van Lifelines, u kunt uzelf dus niet op eigen initiatief aanmelden voor het onderzoek. 

U krijgt bij deze studie alleen een persoonlijke uitslag als u een verlaagd testosterongehalte heeft. Houd er rekening mee dat deze waarden pas aan het einde van het project worden bepaald. U krijgt bij deze studie geen persoonlijke uitslag van uw spermakwaliteit. Wilt u hier wel graag een uitslag van ontvangen, neemt u dan a.u.b. contact op met het Lifelines servicebureau om de mogelijkheden te bespreken. 

Let op: 
Mannen die nachtdiensten draaien of die ooit zijn behandeld tegen kanker kunnen helaas niet meedoen aan VESPER. Als dit voor u geldt hoeft u niet op de uitnodiging voor VESPER te reageren. Bij vragen hierover kunt u met Lifelines contact opnemen.